نوشته‌ها

چه مواد غذایی از سرطان پیشگیری می کنند

بعضی مواد غذایی باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و فرد را در برابر سرطان محافظت می کنند. در این قسمت ابتدا به مواد مغذی موجود در غذاها اشاره می کنیم سپس به انواع مواد غذایی که دارای اثر پیشگیری کننده هستند می پردازیم.

مواد مغذی:

آنتی اکسیدان هاموادی هستند که مانع از آسیب سلول ها و بافت ها می شوند و می توانند از بروز تغییرات سلول های بدخیم جلوگیری کنند .میوه و سبزی بهترین منابع آنتی اکسیدان هایی مانند بتا کاروتن )رنگدانه های گیاهی(، ویتامین C، ویتامین E و سلنیوم هستند. بهترین راه تامین مواد آنتی اکسیدان استفاده از میوه و سبزیجات تازه است نه مصرف مکمل ها و ویتامین ها.

ویتامین A و بتاکاروتن، که ویتامین آ هم در منابع غذایی گیاهی و هم حیوانی وجود دارد و بتاکاروتن نوعی آنتیاکسیدان مرتبط با ویتامین آ است. این ویتامین برای حفظ سلامتی بافتها ضروری بوده و خطر سرطان را کاهش می دهد. گرچه خوردن سبزی های برگ سبز و زرد و میوه های رنگی حاوی بتاکاروتن )اسفناج، هویج، مرکبات، زردآلو، طالبی ،کدو تنبل و انبه( میتواند  کمککننده باشد از مصرف مکملهای بتاکاروتن به مقدار زیاد باید خودداری کرد چراکه مصرف بیش از اندازه آن خطرناک و مضر است.

ویتامین C در بسیاری از میوهها و سبزیجات خصوصا مرکبات وجود دارد. بین مصرف ویتامین ثً و کاهش خطر بروز سرطان رابطه وجود دارد ولی مصرف ویتامین ث  بهصورت مکمل باعث کاهش خطر بروز سرطان نشده است.ویتامین E، یا آلفاتوکوفرول فعالترین نوع ویتامین “ای” و یک آنتیاکسیدان قوی است .روغن جوانه گندم و آفتابگردان، مغزها مانند بادام و سبزی های برگ سبز از منابع ویتامین “ای” هستند.

سلنیوم یک ماده معدنی است که در فعالیت آنتیاکسیدانی بدن نقش دارد. برخی مطالعات نشان میدهند که مصرف مکمل سلنیوم میتواند خطر بروز سرطان ریه، کولون و پروستات را در انسان کاهش دهد. البته برای تأیید آن باید مطالعات  بیشتری انجام شود. مصرف مقادیر زیاد مکمل سلنیوم توصیه نمیشود زیرا فاصله بین مقادیر سمی و بیخطر آن کم است. حداکثر میزان سلنیوم در مکملها نباید از 200 میکروگرم در روز  بیشتر باشد. غذاهای دریایی، گوشت، جگر و بادام هندی منبع خوبی از سلنیوم هستند.

و اما برخی مواد غذایی هستند که دارای اثر پیشگیری کننده هستند:

oمیوه ها و سبزیجات رنگ روشن

میوه ها و سبزیجات رنگارنگ غنی از مواد شیمیایی گیاهی هستند که در مبارزه با بیماری ها و تقویت سیستم ایمنی نقش مهمی دارند. هرچه تنوع رنگی میوه ها و سبزیجات مصرفی بیشتر باشد مواد شیمیایی گیاهی مفید بیشتری به بدن خواهد رسید. مصرف  بیشتر میوه و سبزیها باعث کاهش خطر سرطان ریه، دهان ،مری، معده و روده شده است. توصیه میشود روزانه 5 وعده یا  بیشتر میوه و سبزیجات متنوع مصرف کنیم. در شرایطی که جویدن و بلع میوه و سبزیجات برای فردی مشکل باشد، آب گیری، یک روش مناسب مصرف این مواد است. البته در این روش مصرف، گرچه مواد مغذی میوه و سبزیها جذب می شوند ولی فیبر  کمتری نصیب بدن می شود.

oسبزیجات خانواده کلم یا چلیپایی

این سبزیجات شامل کلم پیچ،  گلکلم و کلم بروکلی است. این سبزیجات غیر از کلسیم، منبع غنی «سولفورافان» هستند که رشد سلول های سرطانی پستان، رحم، ریه، کبد و راست روده را متوقف می کنند و خطر ابتلا به سرطان پروستات و مثانه را کاهش می دهند. به طور کلی این سبزیجات با تاثیرات مثبت بر روی متابولیسم سلول ها خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهند. مقدار سولفورافان در کلم بروکلی بیشتر از بقیه  کلمهاست. همچنین جوانه کلم بروکلی  میتواند عفونت هلیکوباکتر پیلوری را که ش ایعترین عفونت باکتریایی و  مهمترین علت ایجاد سرطان معده است را کاهش دهد. با افزودن سبزیجات خانواده کلم به سالاد  میتوان سالادی واقعاً خوشمزه آماده نمود.

oسبزیجات پهن برگ

اسفناج، کاسنی، کلم برگی، کاهو و برگ چغندر از این گروه اند که دارای مقدار فراوانی فیبر غذایی ،فولات، و کاروتنویید هستند. این سبزیجات از رشد سلول های سرطانی مربوط به پوست، معده و ریه جلوگیری می کنند و باعث کاهش احتمال بروز سرطان پستان در زنان و سرطان ریه در افراد سیگاری می شوند.

oگوجه فرنگی

مصرف گوجه فرنگی با کاهش خطر چند نوع سرطان از جمله سرطان پروستات، پستان، رحم و ریه ارتباط دارد .گوجه فرنگی علاوه بر ویتامین C دارای  رنگدانهای به نام لیکوپن است که احتمالا باعث اثرات ضد سرطانی این ماده غذایی می شود. جالب این است که خاصیت ضد سرطانی افشره و آب گوجه فرنگی بیشتر است.o خانواده توت ها

میوه های این خانواده سرشار از ویتامین C و فیبر هستند. در توت فرنگی، تمشک قرمز و سیاه و شاتوت ماده ای به نام اسید فیتیک وجود دارد که خواص ضد سرطان پوست، مثانه، ریه، مری و پستان داشته است. این ترکیب، آنتی اکسیدان قوی است و امکان دارد  به طور همزمان به چند طریق با سرطان مبارزه کند از جمله اینکه مواد س رطانزای خاصی را غیرفعال سازد و رشد  سلولهای سرطانی را کند نماید. ترکیبات فنلی در ذغال اخته نیز خواص ضد سرطانی دارد. البته انواع مختلف  توتها تأثیرات شان به یک اندازه نیست و بر این اساس، ممکن است  ذغالاخته، تمشک سیاه و شاتوت بهتر از بقیه سیستم دفاعی را مقابل سرطان ارتقا دهند.

oانگور

میوه انگور و افشره آن، به خصوص انگور ارغوانی و قرمز در مقایسه با انگور سبز، دارای ماده ای بنام پلی فنل )رزوراترول( است که باعث  ویژگیهای قوی آنتی اکسیدانی و ضد التهابی در این میوه می شود .این ماده از صدماتی که آغاز کننده فرآیند سرطان در  سلولها است، جلوگیری می کند. البته بررسی بیشتر برای اثرات ضد سرطانی انگور لازم است.

oادویه جات

مصرف سیر، پودر زنجبیل و کاری نه تنها باعث بهبود عطر و طعم غذا شده بلکه باعث محافظت از سرطان نیز می شود. انتخاب های خوب دیگر شامل زردچوبه، ریحان، رزماری و گشنیز در سوپ، سالاد و یا هر غذای دیگر است. به عنوان مثال در زردچوبه نوعی ماده شیمیایی به نام کورکومین  میتواند تغییر شکل، تکثیر و حمله  سلولهای سرطانی را در گروه متنوعی از  سرطانها مهار کند و با هدف گرفتن  سلولهای بنیادی  میتواند از ابتلای فرد به سرطان پیشگیری کند.

oآب و سایر مایعات

مصرف آب باعث بهبود کلیه فعالیت های بدن مانند تحریک سیستم ایمنی، حذف بیشتر سموم و مواد زاید بدن و حمل و نقل بهتر مواد مغذی به تمام اندام ها می شود. روزانه مصرف حداقل 8 لیوان آب و مایعات توصیه میشود.

oچای

چای نیز دارای خاصیت ضد سرطانی است و ماده ضد سرطانی موجود در چای سبز بیش از چای سیاه است. لازم است توجه کنیم که در حال حاضر تأثیر چای در کاهش خطر سرطان در انسان اثبات نشده است و مصرف زیاد چای سبز می تواند بر روی داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین اثر متقابل داشته باشد.