چه علایمی ما را باید به فکر بررسی بیشتر بیندازد؟
اغلب در مراحل اولیه سرطان عایمی وجود دارد که توجه به آنها به ویژه در افرادی که سابقه فردی یا خانوادگی سرطان دارند، به تشخیص زودهنگام سرطان کمک می کند .
آشنایی با این عایم و مراجعه به موقع به پزشک اقدامی مهم و کلیدی است. مسلما وجود این عایم به معنی تشخیص قطعی بدخیمی نیست و در اغلب موارد به دنبال یک بیماری خوش خیم ایجاد شده و به زودی برطرف می شوند ولي تشخیص این نکته با پزشک است. توجه به این نکات به معنی محافظت قطعی شما در مقابل ابتا به تمامي سرطان هاي شناخته شده نیست ولي احتمال پیشگیری از سرطان هاي شایع زیاد بوده و در انجام به موقع و موفق درمان مفید است چرا که سرطان در بسیاري از موارد در مراحل اولیه قابل درمان است. بنابراین هیچ گاه از ترس احتمال تشخیص سرطان، از مراجعه به پزشک خودداري نکنید. عامت های هشدار دهنده در مورد ابتا به سرطان این موارد است:
- ابتای به سرطان در اقوام درجه یک
- تغییر در خال های پوستی
- زخم های بدون بهبودی در طی دو هفته
- توده در هر جای بدن
- سرفه یا گرفتگی صدای طولانی
- اختال بلع یا سوءهاضمه طولانی
- استفراغ یا سرفه خونی
- اسهال طولانی یا بروز یبوست جدید
- خونریزی غیرطبیعی ادرار، مدفوع، واژن، نوک پستان
- بی اشتهایی یا کاهش وزن بی دلیل
نشانه های بالا مربوط به همه سرطان های شایع هستند اما برخی سرطان ها از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت نیاز به توجه بیشتری دارند. در اینجا فقط اشاره کوتاهی به عایم هشداردهنده سه سرطان پستان، دهانه رحم و روده بزرگ می شود اما در مورد شیوه های تشخیص زودهنگام و غربالگری به طور مفصل تر در بخش های اختصاصی به آنها پرداخته خواهد شد.
تشخیص زودهنگام سرطان پستان
سرطان پستان شایع ترین سرطان در زنان است )هم در کشورهای در حال توسعه و هم توسعه یافته(. به دنبال افزایش امید به زندگی، افزایش شهرنشینی و رواج شیوه زندگی غربی بروز سرطان پستان در جهان در حال افزایش است. بنابراین تشخیص زود هنگام به منظور بهبود بقا، سنگ بنای کنترل سرطان پستان است.
در برنامه تشخیص زود هنگام سرطان پستان، آگاهی از عائم و نشانه ها و مراجعه به موقع برای تشخیص قطعی و درمان لازم است. مهمترین عایم هشداردهنده سرطان پستان موارد زیر هستند:
1 .توده پستان یا هر تغییر در شکل یا قوام پستان
2 .توده پستان بزرگ شونده، ثابت یا سفت
3 .مشکات دیگر پستان با یا بدون توده قابل لمس از جمله:
- تغییرات اگزمایی پوست
- فرورفتگی نوک پستان
- پوست پرتغالی
- زخم
- ترشح یک طرفه از نوک پستان به ویژه ترشحات خون آلود
- توده در زیر بغل
تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم هر چند در ایران شایع نیست اما عایم هشداردهنده ای دارد که توجه به آنها می تواند منجر به تشخیص زودهنگام این بیماری شود:
- خونریزی غیرطبیعی زنانگی )از جمله پس از نزدیکی جنسی، در فواصل دوره های قاعدگی و پس از یائسگی(
- ترشحات بدبوی واژینال
- درد هنگام نزدیکی جنسی
- هر کدام از موارد بالا همراه با توده قابل لمس شکمی یا درد پایدار شکمی یا کمری
تشخیص زودهنگام سرطان روده بزرگ
سرطان روده بزرگ نیز یکی از شایع ترین سرطان ها در ایران و جهان است که عایم هشداردهنده ای دارد. اما در بسیاری از موارد این عایم نشان دهنده بدخیمی نیستند بنابراین بررسی دقیق تر شرح حال پزشکی، انجام آزمایش از نظر کم خونی و معاینه شکم و راست روده توسط پزشک پیش از انجام اقدامات دیگر مانند کولونوسکوپی نیاز است:
- خونریزی دستگاه گوارش تحتانی در طی یک ماه اخیر
- یبوست در طی یک ماه اخیر با یا بدون اسهال، درد شکم و احساس پر بودن مقعد پس از اجابت مزاج
- کاهش بیش از ده درصد وزن بدن در طی شش ماه همراه با یکی از عایم بالا