سرطان پستان چیست؟
سرطان پستان بیماری است که در آن سلول های سینه بدون کنترل رشد می کنند. سرطان پستان انواع مختلفی دارد.
نوع سرطان پستان بستگی به این دارد که کدام سلول در پستان به سرطان تبدیل شود.
سرطان پستان می تواند در قسمت های مختلف پستان شروع شود. پستان از سه قسمت اصلی تشکیل شده است: لوبول ها، مجراها و بافت همبند.
لوبول ها غده هایی هستند که شیر تولید می کنند.
مجراها لوله هایی هستند که شیر را به نوک پستان می برند.
بافت همبند (که از بافت فیبری و چربی تشکیل شده است) همه چیز را احاطه کرده و در کنار هم نگه می دارد. بیشتر سرطانهای پستان از مجاری یا لوبولها شروع میشوند.
سرطان پستان می تواند از طریق رگ های خونی و رگ های لنفاوی به خارج از سینه گسترش یابد. زمانی که سرطان پستان به سایر قسمت های بدن گسترش می یابد، گفته می شود که متاستاز داده است.
علائم سرطان پستان
سرطان پستان جز 5 سرطان شایع در زنان ایرانی میباشد .
در این ویدئو علایم سرطان پستان را مشاهده خواهید کرد .
ممکن است این علایم دلایل دیگری جز ابتلا باشد ولی بهتر است در صورت مشاهده حتما با پزشک مشورت نمائید .
تشخیص به موقع نقش مهمی در درمان سرطان ها دارد .
1- توده یا تومور پستان : شایعترین علامت ، وجود یک توده سفت، منفرد و بدون درد در پستان است.
2- ترشح از نوک پستان : ترشحات نوک پستان بویژه اگر خونی، خونابه ای یا آبکی باشند و خروج آنها خودبخود و بدون فشار باشد، احتیاج به بررسی از نظر وجود سرطان دارند.
3- تغییرات پوست پستان : هر گونه تغییر شامل فرورفتگی، برآمدگی، تغییر رنگ یا زخم باید مورد توجه قرار گیرد.
4- تغییرات نوک پستان : توجه به فرورفتگی، قرمزی، پوسته پوسته شدن همراه با خارش، انحراف یا هر تغییری در نوک پستان مهم است.
5- تغییر اندازه در پستان : غیر قرینه شدن اندازه پستانها که اخیراً ایجاد شده باشد، باید بررسی شود.
6- بزرگی غدد لنفاوی زیربغل
عوامل خطر سرطان پستان
علت سرطان پستان شناخته شده نیست. با این وجود یکسری از عوامل خطرساز، احتمال ایجاد سرطان پستان را بالا میبرند. زن بودن و بالا رفتن سن، شایعترین عوامل خطرساز ایجاد سرطان پستان هستند. سایر عوامل خطرساز عبارتند از:
- وجود سرطان پستان در یکی از افراد خانواده، بخصوص اگر این سرطان در سن پایینی اتفاق بیفتد.
- آغاز قاعدگی در سنین خیلی پایین
- توقف قاعدگی در سنین خیلی بالا
- سابقه مصرف قرصهای هورمونی برای مدت طولانی وجود داشته باشد.
- اولین زایمان در سنین بالایی اتفاق بیفتد.
زنان دارای یک سابقه خانوادگی سرطان پستان ممکن است بخواهند درباره خطر ابتلا به سرطان در خودشان و راهکارهای کاهش خطر با پزشکشان صحبت کنند. برای کاهش خطر ایجاد سرطان پستان در این گروه خاص، یکسری راهکارهای جراحی یا دارویی وجود دارد که فرد میتواند با پزشک خود مفصل صحبت کرده و یکی از این راهکارها را انتخاب کند.
انواع شایع سرطان پستان
انواع شایع سرطان پستان براساس اینکه تومور محدود به مجاری پستان یا لوبول است یا به خارج از آن گسترش پیدا کرده، تقسیمبندی میشوند. سرطان پستان که به مجاری پستان یا لوبولها محدود باشد غیرتهاجمی یا کارسینوم محدود (in situ) نامیده میشود. سرطان پستان که به خارج از مجاری پستان یا لوبولها گسترش پیدا کرده باشد، سرطان تهاجمی نامیده میشود. یک سرطان پستان ممکن است ترکیبی از جزء تهاجمی و غیرتهاجمی باشد ولی حضور جزء تهاجمی پیشآگهی بیمار را تعیین میکند.
کارسینوم غیرتهاجمی (in situ)
کارسینوم غیرتهاجمی یعنی سرطان هنوز به مجاری پستان یا لوبولها محدود است و به بافت چربی پستان یا اعضای مجاور دستاندازی پیدا نکرده است. کارسینوم غیرتهاجمی به دو گروه تقسیم میشود:
کارسینوم غیرتهاجمی لوبولار (LCIS)
LCIS سرطانی است که به لوبولها محدود است. مطالعات نشان دادند که LCIS به سرطان تهاجمی تبدیل نمیشود ولی فردی که مبتلا به LCIS است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پستان دوطرفه قرار دارد، یعنی فقط آن سینهای که ضایعه LCIS دارد در معرض خطر نیست بلکه سینه مقابل نیز در معرض خطر سرطان قرار دارد.
کارسینوم غیرتهاجمی مجاری پستان (DCIS)
این نوع شایعترین شکل کارسینوم غیرتهاجمی است. در DCIS، سلولهای سرطانی فقط محدود به دیوارههای مجاری پستان میباشند. پزشکان، DCIS را با جراحی و گاهی اوقات پرتودرمانی درمان میکنند. این روشهای درمانی باعث بهبود قطعی سرطان پستان میشوند. اگر DCIS درمان نشود، رشد پیدا کرده و به شکل تهاجمی تبدیل میشود.
سرطان پستان تهاجمی
سرطان پستان تهاجمی از مجاری پستان و لوبول رد شده و به داخل بافت پستان گسترش پیدا کرده است. در بعضی موارد، این تومور به غدد لنفاوی نزدیک پستان نیز دستاندازی پیدا میکند. انواع مختلف سرطان پستان تهاجمی وجود دارد.
کارسینوم تهاجمی مجاری پستان
در حدود ۸۰% سرطانهای پستان، کارسینوم تهاجمی مجاری پستان هستند. این سرطانهای تهاجمی در مجاری پستان شروع شده اما سپس به داخل بافتهای چربی پستان گسترش پیدا میکنند. وقتی تومور به بافت چربی رسید، قدرت تهاجم به دیگر اعضای بدن را از قبیل عروق خونی و لنفاوی دارا میباشد.
چهار شکل اختصاصی کارسینوم تهاجمی مجاری پستان وجود دارد:
- سرطان مدولاری: در حدود ۵% سرطان پستان تهاجمی را شامل میشود. این تومور حدود مشخصی دارد که آن را از بافتهای اطراف مجاور جدا میسازد. سلولهای سیستم ایمنی بدن نیز در لبههای این تومور قرار دارند. سرطان مدولاری نادر بوده، مشابه سایر سرطانهای تهاجمی مجاری پستان درمان میشود.
- سرطان توبولار: در حدود ۲% موارد سرطان تهاجمی پستان را شامل میشود. زنان مبتلا به این نوع سرطان پستان پیشآگهی بهتری دارند، زیرا نسبت به انواع دیگر سرطان پستان، احتمال متاستاز دوردست در این تومورها در شرایط مشابه کمتر است.
- تومور متاپلاستیک: شکل خیلی نادر سرطان تهاجمی پستان از نوع مجاری پستان است. این تومورها شامل سلولهایی هستند که بطور نرمال در پستان یافت نمیشوند. اینها شامل بافت پوست یا سلولهای استخوانی میباشند. این تومورها مشابه کارسینوم تهاجمی مجاری پستان درمان میشوند.
- کارسینوم کولوئید: این نوع سرطان به نام کارسینوم موسینوس نیز نامیده میشود و شکل نادر دیگر کارسینوم مجاری پستان هستند. این نوع سرطان، پیشآگهی بهتری داشته، احتمال بروز متاستاز در این شکل، پایینتر است.
کارسینوم تهاجمی لوبولار
در حدود ۱۵-۱۰% سرطانهای تهاجمی پستان را تشکیل میدهد. این تومور در لوبولها شروع به رشد پیدا کرده و به داخل بافت چربی پستان تهاجم پیدا میکند.
شبیه کارسینوم مجاری پستان تهاجمی این سرطان میتواند به خارج از بافت پستان و نواحی دیگر بدن گسترش پیدا کند.
تومور مختلط
یک تومور ممکن است ترکیبی از کارسینوم تهاجمی مجاری پستان یا لوبولار باشد. تومورهای ترکیبی معمولاً به عنوان کارسینوم تهاجمی مجاری پستان درمان میشوند.
سرطان پستان التهابی
در حدود ۳-۱% همه سرطانهای پستان بصورت سرطان التهابی بروز میکنند. در این
شکل، سلولهای سرطانی به کانالهای لنفاوی پوست پستان گسترش پیدا میکنند. پوست پستان، ملتهب و قرمز بوده و در معاینه گرم میباشد و نمای پوست پرتقالی پیدا میکند، پستان مبتلا بزرگتر، سفتتر و دردناک شده و ممکن است خارش نیز پیدا کند. در مراحل اولیه این سرطان ممکن است با مراحل آغازین یک بیماری عفونی اشتباه شود. احتمال گسترش دوردست در این تومور در مقایسه با کارسینوم تهاجمی مجاری پستان یا لوبولار بیشتر است.
غربالگری سرطان پستان
همه زنان کاندید غربالگری سرطان پستان میباشند زیرا غربالگری باعث میشود سرطان پستان در مراحل اولیه تشخیص داده شود. فرد باید معاینه منظم پستان خود را انجام دهد و به هر گونه خروج مایع از نوک پستان یا تغییر شکل یا فرم پوست پستان حساس بوده و در صورت مشاهده هرگونه از این علایم باید با پزشک مشورت نماید.
سرطان پستان ممکن است در تستهای غربالگری نیز تشخیص داده شود. اصول این تستهای غربالگری براساس سن، وضعیت پزشکی فرد و عوامل دیگر تعیین میگردد. غربالگری شامل افزایش آگاهی بخشی به علایم سرطان پستان و تستهای تشخیصی است که باعث کشف سرطان در مراحل اولیه میگردد.
وضعیت پزشکی
پزشک سؤالاتی را در مورد وضعیت کلی پزشکی فرد و هر گونه نشانه و علایم سرطان پستان از فرد مطرح میکند. پزشک از فرد در مورد هرگونه سابقه خانوادگی سرطان نیز سؤالاتی خواهد پرسید. اگر شرح حال خانوادگی فرد مثبت باشد سپس او سؤالاتی را در مورد نوع سرطان و سن ابتلای این افراد از فرد خواهد پرسید.
معاینه کلینیکی پستان
پزشک هر دو پستان را برای کشف هرگونه توده یا افزایش ضخامت پوست پستان مورد معاینه قرار میدهد. معاینه پستان ممکن است در حالت ایستاده، نشسته یا خوابیده انجام شود. در ضمن پزشک برای کشف هرگونه غدد لنفاوی زیربغل (آگزیلا) و فوق ترقوه (سوپراکلاو) این نواحی را مورد معاینه قرار میدهد. بعضی از افراد از اینکه سینههایشان توسط پزشک معاینه شود حس خوشایندی ندارند ولی باید توجه داشت که این معاینه اطلاعات بسیار مفیدی را در اختیار پزشک معالج قرار میدهد.
ارزیابی خطر
زنان ممکن است در خطر متوسط (نرمال) یا بالا از نظر ابتلا به سرطان پستان قرار داشته باشند، برای مثال پرتودرمانی نواحی سینه به خاطر بیماری قبلی، شرح حال خانوادگی و یا خطر ژنتیکی و بیماری قبلی سرطان پستان، شانس ابتلا به سرطان پستان را نسبت به سایر افراد جامعه بالاتر میبرد. در این حالت پزشک تستهای غربالگری خاصی در سنین مشخص برای کشف زودتر سرطان پستان در فرد پیشنهاد میکند.
ماموگرافی غربالگری
در ماموگرافی از اشعه X برای مشاهده بافت پستان استفاده میشود. ماموگرافی غربالگری از دو جهت بافت پستان را مورد ارزیابی قرار میدهد و هدف اینگونه ماموگرافی کشف سرطان پستان در مراحل اولیه است که امکان درمان قطعی آن وجود دارد. رادیولوژیست عکس ماموگرافی را مشاهده کرده و نتایج آن را برای پزشک معالج، گزارش میکند. گزارش ماموگرافی ممکن است نرمال، غیرمشخص و یا نشاندهنده بافت سرطانی باشد. براساس نتایج این ماموگرافی، پزشک ممکن است برنامه پیگیری منظم یا تستهای تکمیلی دیگر را درخواست نماید.
MRI غربالگری
MRI از امواج الکترومغناطیسی و آهنرباهای قدرتمند برای مشاهده بافت پستان استفاده میکند. همچنین یک ماده حاجب نیز برای مشاهده بهتر بافت سرطانی و تمایز آن از بافت غیرسرطانی استفاده میشود. به همین خاطر MRI ممکن است با نتایج مثبت کاذب بیشتری همراه باشد. زنان با خطر نرمال ابتلا به سرطان پستان نباید تحت بررسی با MRI قرار بگیرند. ولی اگر فرد در معرض خطر بالا برای ابتلا به سرطان قرار داشته باشد، علاوه بر ماموگرافی از MRI نیز استفاده میشود.
سونوگرافی پستان
سونوگرافی از امواج صوتی برای بازسازی تصاویر استفاده میکند. این تصاویر به پزشک برای ارزیابی سرطان کمک خواهند کرد. سونوگرافی برای تمایز بین یک بافت توموری توپر از کیست حاوی مایع کمک زیادی خواهد کرد. یک بافت توپر احتمال بیشتری برای ابتلا به سرطان در مقابل بافت کیستیک خواهد داشت. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد میتوانیم از سونوگرافی پستان برای بازسازی تصاویر به عنوان یک تست غربالگری در افرادی که دارای پستان متراکم هستند استفاده کنیم. با این وجود در حال حاضر این روش تصویربرداری به عنوان یک تست غربالگری توصیه نمیشود.