عوامل خطرزا:
پزشکان گاهی نمیتوانند بگویند چرا برخی از افراد به سرطان ریه مبتلا میشوند و برخی دیگر هرگز به این بیماری دچار نمیشوند. با وجود این، میدانیم که احتمال ابتلای بعضی از افرادِ در معرض عوامل خطرزا، به سرطان ریه بیشتر است. عامل خطرزا، عاملی است که احتمال ابتلای فرد به بیماری را افزایش میدهد.
مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است این عوامل خطرزا را برای سرطان ریه مشخص کرده-اند:
استعمال دخانیات: استعمال دخانیات تاکنون مهمترین عامل خطرزا برای سرطان ریه بهشمار میآید. مواد مضر موجود در دخانیات به سلولهای ریه صدمه وارد میکنند. بههمین دلیل مصرف سیگار برگ، پیپ، قلیان و سیگار معمولاً منجر به ابتلا به سرطان ریه میشود و تنفس در محیطی که افراد دخانیات مصرف میکنند میتواند باعث بروز سرطان ریه در افراد غیرسیگاری شود. هرچه فرد بیشتر در معرض دود باشد خطر ابتلای او به سرطان ریه افزایش مییابد. برای اطلاعات بیشتر مقالات موجود در این پایگاه با عنوان ترک سیگار و دود دستدوم سیگار را مطالعه کنید.
رادون: رادون گاز رادیواکتیوی بیبو، بیمزه و بیرنگ است. این گاز در خاک و سنگها تشکیل میشود. افرادی که در معادن کار میکنند معمولاً در معرض گاز رادون هستند. در بعضی قسمتهای دنیا، رادون در منازل نیز یافت میشود. رادون به سلولهای ریه صدمه وارد میکند و احتمال اینکه افرادی که در معرض این گاز هستند به سرطان ریه مبتلا شوند بسیار زیاد است. خطر ابتلا به سرطان ریه (ناشی از قرارگرفتن در معرض گاز رادون) در افراد سیگاری افزایش مییابد. برای بهدست آوردن اطلاعات بیشتر مقالۀ پایگاه علمی، پزشکی و آموزشی مؤسسه تحقیقات، آموزش و پیشگیری سرطان (www.ncii.ir) به نام رادون و سرطان را مطالعه کنید.
پنبۀ نسوز یا پنبۀ کوهی- آزبست (Asbestos) و مواد دیگر: افرادی که در مشاغل خاصی مثل کار در صنایع شیمیایی و ساختوساز مشغول به کار هستند در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه هستند. سروکار داشتن با پنبۀ نسوز، آرسنیک، کروم، نیکل، دوده، قطران و مواد دیگر معمولاً به ابتلا به سرطان ریه میانجامد. هرچه فرد زمان طولانیتری با این مواد سروکار داشته باشد خطر افزایش مییابد. خطر ابتلا به سرطان ریۀ ناشی از قرارگرفتن در معرض این مواد، در افراد سیگاری بیشتر است.
آلودگی هوا: آلودگی هوا، خطر ابتلا به سرطان ریه را اندکی افزایش میدهد. تأثیرات منفی آلودگی هوا بر سلامتی اشخاص در افراد سیگاری بیشتر است.
پیشینه خانوادگی ابتلا به سرطان ریه: خطر ابتلای افرادی که پدر، مادر، برادر یا خواهر آنها به سرطان ریه مبتلا شده است افزایش خواهد یافت (حتی در صورتیکه این افراد سیگاری نباشند).
سابقۀ شخصی سرطان ریه: افرادی که به سرطان ریه مبتلا بودهاند بیشتر در معرض خطر بهوجود آمدن تومور ریه ثانویه هستند.
سن بالای ۶۵ سال: در بیشتر موارد، سرطان ریه در افرادی که بیشتر از ۶۵ سال سن دارند مشاهده میشود.
محققان عوامل خطرزای احتمالی دیگری را نیز بررسی کردهاند. مثلاً، ابتلا به بعضی بیماری-های خاص ریه (مانند بیماری سل یا برنشیت) برای مدت طولانی، خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش میدهد. البته هنوز کاملاً مشخص نیست که ابتلا به بیماریهای خاصِ ریه عاملی برای بروز سرطان ریه بهشمار میرود یا خیر. افرادی که فکر میکنند در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه هستند باید با پزشک خود مشورت کنند. پزشک روشهایی را برای کاهش خطر به آنها پیشنهاد میدهد و برنامۀ مناسبی برای انجام معاینات عمومی (چک آپ) آنها تعیین میکند. اهمیت افرادی که به سرطان ریه مبتلا بودهاند پس از درمان لازم است معاینه (چکآپ) شوند. زیرا پس از درمان، احتمال رشد مجدد تومور ریه یا تشکیل تومور جدید زیاد است.
علائم:
سرطان ریه در مراحل اولیه معمولاً هیچ علامتی از خود نشان نمیدهد، ولی با بزرگتر شدن سرطان نشانههایی بروز میکند که رایجترین آنها عبارتاند از:
سرفهای که بدتر میشود یا متوقف نمیشود.
مشکلات تنفسی نظیر تنگینفس.
درد دائمی در ناحیۀ قفسه سینه.
خون بالا آوردن در هنگام سرفه.
گرفتگی صدا.
عفونت ریه مزمن نظیر ذاتالریه.
احساس خستگی دائمی.
کاهش وزن بدون هیچ دلیلمشخص.
در بیشتر موارد این نشانهها ناشی از سرطان نیست و مشکلات دیگری موجب بروز این علائم میشوند. در صورتی که این علائم مشاهده شد باید به پزشک مراجعه کرد تا هرچه زودتر بیماری مشخص و درمان آن آغاز شود.