علائم سرطان پستان
1- توده یا تومور پستان
توده بدون درد شایعترین علامت سرطان پستان می باشد که در حدود 75درصد موارد توسط خود بیمار بصورت اتفاقی یا در معاینه ماهیانه کشف می شود گاهی یک احساس نامطلوب مبهم در محل توده باعث توجه بیمار و کشف آن می شود.
با توجه به این که توده هم در بیماری های خوش خیم و هم در بیماری های بدخیم پستان می تواند دیده شود، بهتر است در صورت لمس هر توده ای در پستان جهت بررسی آن به پزشک مراجعه کنید.
خصوصیات توده های مشکوک به سرطان در لمس عبارتند از: قوام سفت یا سخت، غیر متحرک و با چسبندگی به بافت اطراف. همان گونه که ذکر شد اغلب این توده ها منفرد و بدون درد هستند.
2- ترشح از نوک پستان
ترشح از نوک پستان معمولاً به دنبال بیماری های خوش خیم پستان ایجاد می شود. با وجود اینکه وجود ترشحات نوک پستان در اغلب موارد همراه با سرطان پستان نیست، ولی به علت احتمال وجود سرطان در همراهی با این علامت، بررسی دقیق آن ضروری است.
وجود ترشح از هر دو پستان و از مجاری متعدد بطور معمول ناشی از یک اختلال هورمونی، مصرف دارو و یا تغییرات فیبروکیستیک منتشر است. در این موارد بررسی هورمونی بیمار، گرفتن شرح حال، مصرف داروها و استفاده از روش های تشخیصی مختلف با توجه به شرح حال و معاینه، کمک کننده خواهد بود به این مسئله باید توجه کرد که در خانم های چند زا، وجود ترشح مختصر شیری رنگ به مدت چندسال می تواند بدون وجود بیماری خاصی در پستان می تواند وجود داشته باشد. ترشح خونی که خود به خودی بوده و از یک پستان و از یک مجرا خارج شود، احتمال بیشتری برای همراهی با سرطان پستان دارد و شک به سرطان را افزایش می دهد.
طبق مطالعات انجام شده در20-5 درصد از بیماران، ترشح خونی یکطرفه پستان می تواند به دنبال سرطان پستان باشد و در بقیه موارد می تواند علامتی از وجود یک یا چند ضایعه کوچک خوش خیم در مجاری پستان (پاپیلوما) و یا تغییرات فیبروکیستیک و یا اتساع مجاری پستان باشد.
ترشحات پستان می تواند به رنگ های مختلف مشاهده شود (سفید، قهوه ای، آبی، خاکستری، قرمز، سبز و یا بدون رنگ). ترشح ناشی از سرطان پستان معمولاً خون واضح، خونابه ای و یا زرد شفاف می باشد.
آزمایش بررسی سلولی از ترشحات پستان که معمولاً انجام می شود برای اثبات وجود سرطان قابل اعتماد نیست. سن بالا و وجود هرگونه توده همراه با ترشحات پستان شک به وجود سرطان را بالا می برد. محل مجرایی که از آن ترشحات مشکوک خارج می شود معمولاً با جایگاه ضایعه اولیه مرتبط است و اغلب فشار بر همان ربع پستان باعث خروج ترشح می شود. گاهی با استفاده از عکسبرداری از پستان با ماده حاجب از همان مجرا (داکتوگرافی) می توان به وجود یک ضایعه کوچک در آن مجرا پی برد. اگر توده ای همراه با ترشح خونی از پستان لمس نشود می تواند بیانگر وجود ضایعه در مراحل اولیه باشد.
ترشحاتی که شک به وجود سرطان را بر می انگیزند:
* ترشحات خونی یا آبکی
* ترشحاتی که خود به خودی و بدون فشار خارج می شوند
* ترشحاتی که از یک پستان و از یک مجرای نوک پستان خارج می شود
* ترشحاتی که همراه با توده باشند
* ترشحات پس از یائسگی
خونی بودن و خود به خود خارج شدن ترشحات به خصوص وقتی که به همراه توده و از یک مجرا باشد، از اهمیت زیادی برخوردار است.
3- تغییرات پوست پستان
این تغییرات به دنبال فرورفتگی و یا کشیدگی پوست پستان ناشی از سرطان ایجاد می شود. تومور سرطانی، همچنان که نسوج اطراف خودش را درگیر می کند، باعث کوتاه شدن رباط های نگهدارنده پستان می شود و این تغییر، به نوبه خود فرورفتگی هایی در پوست ایجاد می کند.
فرورفتگی پوست پستان ممکن است بطور ثابت و مشخص وجود داشته باشد و یا در حالات خاصی از معاینه پستان دیده شود. کشیدگی پوست یک یافته قطعی دال بر سرطان نیست و گاهی بدنبال بیماری های خوش خیم پستان نیز یافت می شود.
در بعضی موارد، چسبندگی بافت سرطان به قسمت زیر پوست، باعث تغییر فرم پستان می شود. تغییر فرم هاله اطراف نوک پستان نیز می تواند دلیل بر وجود بافت سرطانی در زیر آن قسمت باشد. تهاجم بافت سرطانی به پوست ممکن است باعث ایجاد زخم در پوست شود.بندرت وجود عروق زیرجلدی برجسته و واضح در یک قسمت نیز می تواند شک به وجود سرطان را مطرح کند.
در موارد پیشرفته کشیدگی و متراکم شدن پستان به سمت بالا ایجاد می شود. وجود ضایعات پوستی متعدد ناشی از تهاجم سرطان نیز نشانه مرحله پیشرفته بیماری است. تورم پوست پستان و تغییرات مشخص پوست پرتقالی در پستان نشانه وخامت بیماری است و تورم همراه با قرمزی گرمی با و بدون درد ممکن است به علت سرطان التهابی پستان باشد. این نوع سرطان می تواند علائم عفونت و آبسه پستان را تقلید کند و باعث اشتباه بیمار و پزشک شود و بیمار مدت ها تحت درمان های ضدمیکروبی قرار گیرد. گاهی اوقات همراه با این حالت التهابی توده ای نیز لمس می شود ولی بطور معمول پستان متورم و سخت می شود. در این حالت توده واضحی لمس نمی شود. با وجود درد و قرمزی و گرمی در پستان مبتلا، بیمار علائم عمومی عفونت، مثل تب و لرز را ندارد . تهاجم به غدد لنفاوی زیربغل در مراحل اولیه بیماری اتفاق می افتد.
4- تغییرات نوک پستان
طبق مطالعات انجام شده حدود 30درصد از بیماران مبتلا به سرطان پستان گرفتاری نوک پستان را نشان می دهند. درگیری نوک پستان بیشتر در تومورهایی که در 2 ونیم سانتیمتری در نوک پستان واقع شده اند و یا اندازه بیش از 2 سانتی متر دارند مشاهده می شود.
از نظر بالینی دو نوع علامت ممکن است بروز کند:
– فرورفتگی نوک پستان
– بیماری پاژه نوک پستان
در بعضی افراد فرورفتگی نوک پستان ممکن است متعاقب شیردهی یا پس از دوران بلوغ و بدون نشانه خاصی ایجاد شود که قابل برگشت است ولی در سرطان، این فرورفتگی حالت ثابت دارد و با معاینه دقیق پستان ممکن است وجود توده ای در زیر نوک پستان مشخص شود.
بیماری پاژه نوک پستان نوعی از سرطان پستان است که در آن تغییرات پوستی نوک پستان بصورت ضایعات اگزمایی مرطوب یا خشک همراه با ضخامت و قرمزی و خراش هایی در نوک پستان، دیده می شود.
علائم شامل خارش، سوزش، قرمزی و سفتی نوک پستان و پوسته پوسته شدن نوک پستان می باشد. بتدریج و در صورت عدم درمان، بیماری به هاله اطراف نوک پستان و پوست گسترش می یابد. گاهی این بیماران با تشخیص اشتباه اگزما و بیماری های پوستی، مدت ها تحت درمان با پمادهای موضعی قرار می گیرند و همین مسئله درمان بیمار را به تأخیر می اندازد.
بنابراین در هر بیماری که علائم پوستی به درمان های موضعی پاسخ ندهد، باید به فکر سرطان بود و باید تحت انجام نمونه برداری قرار گیرد و با قطعی شدن تشخیص، اقدامات درمانی مناسب انجام پذیرد.
قرمزی و خارش مزمن نوک پستان همراه با پوسته پوسته شدن و ترک خوردن آن، نوعی از سرطان پستان به نام پاژه است، مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.
5- بزرگی غدد لنفاوی زیر بغل
حدود 70 درصد لنف پستان از طریق سیستم لنفاوی زیربغل تخلیه می شود، بنابراین شایعترین محل تهاجم سرطان های پستان به غدد لنفاوی زیربغل می باشد.
گاهی بزرگی غدد لنفاوی همراه با لمس توده ای واضح در پستان است و گاهی توده مشخصی لمس نمی شود. البته تهاجم به غدد لنفاوی زیربغل در سرطان سایر اعضای بدن مثل ریه ها، تخمدان ها، کبد، کلیه و معده نیز می تواند ایجاد شود، ولی سرطان پستان شایعترین علت برای تهاجم به این غدد است.
در این موارد انجام ماموگرافی و سونوگرافی برای تشخیص کمک کننده است ولی یک ماموگرافی طبیعی رد کننده وجود سرطان در پستان نمی باشد و باید بیمار تحت انجام روش های تشخیصی تکمیلی و درمان مناسب قرار گیرد. بزرگی غدد لنفاوی زیر بغل ممکن است تنها نشانه یک سرطان مشخص در پستان باشد.
6- تغییراندازه در پستان
گاهی اوقات به علت بزرگی بیش از حد تومور در یک پستان، پستان ها از حالت متقارن خارج شده و بطور واضحی پستان یک طرف بزرگتر از طرف مقابل می شود. البته اندازه دو پستان در افراد سالم نیز کاملاً مشابه نیست ولی بزرگی یک پستان نسبت به طرف دیگر که اخیراً ایجاد شده باید مورد توجه قرار گیرد و با انجام معاینه، از عدم وجود توده و سلامت پستان مطمئن شد. گاهی توده های خوش خیم و کیست های بزرگ نیز باعث این عدم تقارن می شود که با معاینه و استفاده از روش های تشخیصی،می توان آنها را تشخیص داد.
7- تورم یک طرفه بازو و اندام فوقانی
به علت تهاجم سلول های سرطانی به عروق لنفاوی زیربغل و انسداد مسیر لنف، تخلیه مایع لنف اندام فوقانی در یک طرف مختل شده و باعث تورم آن اندام می شود. بیمار با احساس تورم و سنگینی یک طرفه اندام مراجعه می نماید که می تواند دردناک و یا بدون درد باشد. با معاینه دقیق از بیمار می توان وجود یک توده سرطانی را مسجل کرد. بروز این علامت به عنوان علائم اولیه، نادر و نشانه پیشرفته بودن بیماری است.
گاهی ممکن است برخی از این بیماران به اشتباه با تشخیص روماتیسم و … تحت درمان های نامناسب قرار گیرند. بنابراین معاینه و بررسی دقیق پستان ها در صورت وجود چنین علامتی ضروری است.
8- تهاجم به اعضای دیگر(متاستاز)
گاهی سرطان پستان بدون علامت خاصی در پستان، علائمی در اعضای دیگر نشان می دهد که ممکن است به صورت درد استخوانی در یک محل خاص، علائم تنفسی به دنبال درگیری ریه، زردی و سایر علائم ناشی از بزرگی کبد، بزرگی غدد لنفاوی شکم، علائم عصبی ناشی از وجود توده در مغز و … باشد.
در این موارد معاینه دقیق بیمار و بررسی های تشخیصی می تواند وجود بیماری را در پستان مشخص نماید. گاهی نیز کانون اصلی بیماری مشخص نمی شود و تنها با ارزیابی مشخص اندام علامت دار، تهاجم سرطان به آن قسمت تأیید می شود. این موارد نیز درمان خاص خود را ایجاب می کند.
